Πανελλαδικές 2015: Αποτυχία-Επιτυχία: Μια ανάσα δρόμος!

Της Γεωργίας Λινάρδου

Μπορεί οι Πανελλαδικές εξετάσεις και γενικότερα οι εξετάσεις κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης να αποτελούν ένα σημαντικό κεφάλαιο στη ζωή των μαθητών, όμως, πρέπει να τους γίνει σαφές πως δεν είναι και το πλέον καθοριστικό για όλους.

Δεν είναι δυνατόν να έχουν αυτοκτονήσει παιδιά επειδή δεν έγραψαν καλά και φοβόντουσαν να το πουν στους γονείς τους! Δεν γίνεται. Δεν είναι δυνατόν να μοιράζονται «ευλογημένα στυλό» για τους μαθητές των Πανελλαδικών από ιερείς. Απλά, δεν γίνεται!

Οι εξετάσεις πρέπει να είναι μία γόνιμη διαδικασία και όχι πηγή αυτοκτονιών, κατάθλιψης, στρες και σοβαρών ψυχολογικών προβλημάτων ή αντίθετα πηγή «μικροαστικών συμπεριφορών»  με περιορισμένη διάρκεια ζωής.

Η επιτυχία από την αποτυχία είναι μια ανάσα δρόμος. Και το αντίστροφο.

Στέκομαι με ενδιαφέρον σε μία έρευνα του Πανεπιστημίου του Ντένβερ (Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων). Οι ερευνητές αποφάνθηκαν πως: ««Η γνώση που αποκτάται από μια επιτυχία πολλές φορές χάνεται και μάλιστα γρήγορα, ενώ αντίθετα η εμπειρία και η γνώση από μια αποτυχία διατηρούνται για πολλά χρόνια. Δυστυχώς, όμως, η κοινωνία και ειδικά ο κόσμος των επιχειρήσεων έχει την τάση να αγνοεί την αποτυχία ή να μη δίνει σε αυτήν ιδιαίτερη σημασία».

Δυστυχώς, μου θυμίζει πολύ... Ελλάδα όλο αυτό. Κάθε χρόνο, οι Πανελλαδικές εξετάσεις γίνονται πρώτο θέμα –κάτι σαν εθνική είδηση- «ανέβηκε το Σισμίκ στην Πάρνηθα» και άλλα ανάλογα.

Πρωθυπουργοί, υπουργοί, θεσμικοί και μη κάνουν δηλώσεις για κάτι που σε τελευταία ανάλυση είναι προσωπική υπόθεση του κάθε μαθητή και όχι κοινωνικό γεγονός.
Προβληματίζομαι πολύ όταν διαβάζω διεθνείς στατιστικές οι οποίες μαρτυρούν πως κάθε χρόνο 200.000 μαθητές παγκοσμίως αυτοκτονούν και περί τα 4 εκ., το επιχειρούν, εξαιτίας του άγχους των εξετάσεων! Αναλυτές παρατηρούν σημαντική αύξηση στην «αυτοκτονική τάση» διεθνώς, τα τελευταία χρόνια.

Και στην Ελλάδα είχαμε αυτοκτονίες μαθητών εξαιτίας της πίεσης των εξετάσεων ή επειδή δεν έγραψαν καλά και φοβόντουσαν να το... πουν. Βέβαια, στην κορυφή ενός «ετοιμόρροπου παγόβουνου», το φαινόμενο αυτό δεν είναι μόνον ελληνικό.

Η Αμερική αυτήν την στιγμή έχει τον υψηλότερο δείκτη αυτοκτονιών μεταξύ μαθητών, εξαιτίας του άγχους για τις εξετάσεις. Το ίδιο και η Ρωσία. Και πιο μακριά, όμως, στην Κίνα μπορεί να βρει κάποιος προστατευτικά σίδερα στα παράθυρα και στα μπαλκόνια του γυμνασίου Hengshui N2 της επαρχίας Hebel. Ενα γυμνάσιο το οποίο θεωρείται κορυφαίο με υψηλότατα ποσοστά εισαγωγής στα πλέον σημαντικά πανεπιστήμια της Κίνας, κατέληξε να μοιάζει με φυλακή μόνο και μόνο για να εμποδίσει-προστατεύσει τους μαθητές του να αυτοκτονούν!

Στην Ινδία υπολογίζεται ότι 20(!!!) μαθητές αυτοκτονούν καθημερινά εξαιτίας του εξεταστικού άγχους.

Παλαιότερη έρευνα στη Βρετανία έδειξε ότι το 70% των ερωτηθέντων μαθητών είχαν αυτοκτονικές σκέψεις οι οποίες κατά βάση προέρχονταν από το άγχος τους για τις εξετάσεις.
Η Anna Barchetti Durisch, Μέντορας και ειδικευμένη σε εκπαιδευτικά θέματα εκτιμά πως: «Είτε έχουμε αποτύχει στο σχολείο ή τις εξετάσεις, η αυτοκτονία δεν είναι απάντηση. Ποιο είναι το νόημα της εκπαίδευσης; Πως να θεραπεύσει τον πόνο μέσα μας, ο οποίος θα μπορούσε μία μέρα να προκαλέσει... διαιρέσεις και συγκρούσεις».

Σύμφωνα με την ίδια, οι αυτοκτονίες στους μαθητές συνιστά πλέον ένα σοβαρό πρόβλημα σε πολλές χώρες του κόσμου, κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Τα περισσότερα σχολεία με ειδικότητες όπως: εκπαιδευτικοί σύμβουλοι, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς προσπαθούν να βοηθήσουν.

Αρκεί, όμως, αυτό;

«Τα τελευταία τριάντα χρόνια σε πάρα πολλά σχολεία του κόσμου υπάρχουν προγράμματα για την ενίσχυση της ψυχικής και συναισθηματικής υγείας καθώς και για την βελτίωση των γνώσεων σχετικά με την αυτοκτονία. Είναι μέρος μιας στρατηγικής πρόληψης», εκτιμά η Durish η οποία επικαλούμενη διάφορες εκθέσεις υποστηρίζει πως: «Υπάρχει σαφής συσχετισμός μεταξύ του ακαδημαϊκού άγχους και του αυτοκτονικού ιδεασμού».

Αν υποθέσουμε ότι το νόημα της εκπαίδευσης είναι να κερδίζουμε καθημερινά όλο και περισσότερη γνώση και εμπειρία, τότε γιατί πολλοί μαθητές νιώθουν ανήμποροι, ανασφαλείς και έτοιμοι να λιποθυμήσουν ή να δεχθούν οποιοδήποτε «ευλογημένο» στυλό για να πάνε στις Πανελλήνιες;

Γιατί επιμένουμε να «καλλιεργούμε» εμείς οι γονείς ένα χωράφι που κάποια από τα λουλούδια του θα νιώθει δυστυχισμένο, αν δεν είναι το ψηλότερο ή αν δε μεγαλώνει όπως τα άλλα;

«Εχω κατάθλιψη»

Θυμάμαι ακόμη την επιστολή μιας κοπέλας 21 ετών, τον Μάρτιο του 2009 η οποία μεταξύ άλλων έγραφε: «Εχω κατάθλιψη εδώ και 4 χρόνια. Το πρόβλημα άρχισε όταν ήμουν 17-18 χρονών όταν έδινα πανελλαδικές (τώρα είμαι 21). Ήμουν άριστη μαθήτρια με αρκετές πιθανότητες να περάσω στη μοναδική σοβαρή για εμένα σχολή, την ΣΣΑΣ ιατρική. Όλη μου τη ζωή την είχα φανταστεί να είμαι γιατρός και να προοδεύω σε αυτό τον τομέα....Έγραψα πανελλαδικές χωρίς φροντιστήριο και αυτό ήταν! Έγραψα 9 στην έκθεση και έχασα την ιατρική...Πέρασα μηχανικών χωροταξίας κι ανάπτυξης ΑΠΘ... Από εκείνη τη στιγμή έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου...»

Δεν γίνεται!

Από τότε μέχρι σήμερα, τα πράγματα δεν πήγαν και τόσο καλά στον τομέα της Πρόληψης. Μεσολάβησαν αυτοκτονίες και συγκλονιστικές ιστορίες μαθητών με σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, αλλά και διάφοροι εκπαιδευτικοί φορείς έχουν εντάξει στο ετήσιο portfolio τους, project που λέγεται : Αγχος και Πανελλαδικές εξετάσεις. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την ΜΚΟ, Κλίμακα η οποία λειτουργεί και 24ωρη γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία (1018) και σε ειδική αναφορά για τους γονείς στέκεται στις Πανελλήνιες Εξετάσεις.

Απλά, δεν γίνεται.

Οι Πανελλαδικές εξετάσεις δικαιούνται να γίνουν πρώτο θέμα –εθνικό θέμα;- όταν αποτελούν ένα όμορφο πανηγύρι εκπαίδευσης. Μέχρι τότε, ας σκεφτούμε μήπως θα πρέπει να σταματήσουμε ως πολιτεία-κοινωνία-οικογένεια (ναι είναι μια Τρόικα κι αυτή) να παράγουμε στο... χωράφι μας, μαραμένα λουλούδια. Δυστυχισμένα και ανασφαλή πλάσματα.
Και καλή αποτυχία σε όποιον ή όποια θέλει να πετύχει, αλλά και σ’ όποιον ή όποια θέλει ν’ αποτύχει. Άλλωστε, είπαμε... μια ανάσα δρόμος είναι.