Το άγχος στον αθλητισμό

Το άγχος στον αθλητισμό

To άγχος, κυρίαρχο στοιχείο της καθημερινότητάς μας, βρίσκει... τρόπους να επιβιώσει και μάλιστα σε υψηλά επίπεδα και στον αθλητισμό, επαγγελματικό και ερασιτεχνικό.

Ας πούμε, αρχικά, λίγα λόγια για το άγχος στον άνθρωπο. Αυτή η διάχυτη, δυσάρεστη και ακαθόριστη αίσθηση ανησυχίας, η οποία έχει διαβαθμίσεις, ποσότητα και ποιότητα.

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως οι άνθρωποι στην αλληλεπίδραση με τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους δημιουργούν επιθυμίες... Βάζουν στόχους και έχουν απαιτήσεις. Στη διαδικασία υλοποίησης ενός στόχου ή μιας επιθυμίας παράγεται άγχος, το οποίο προέρχεται από ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες. Ο βαθμός του άγχους, όπως και ο τρόπος διαχείρισής του έχει κυρίως να κάνει με την προσωπικότητα του κάθε ατόμου και τις εμπειρίες που τη συνθέτουν.

Το άγχος στον αθλητισμό προκύπτει συνήθως, από το φόβο του αποτελέσματος του αγώνα.

Αυτό συμβαίνει είτε επειδή ο αθλητής ή μια ομάδα είχαν στο παρελθόν εμπειρίες αποτυχίας, είτε αισθάνονται ότι δεν έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα και σκέπτονται πως θα μπορούσαν να έχουν διαχειριστεί καλύτερα, το χώρο τους και το χρόνο τους, με τον εαυτό τους και τους συναθλητές τους ή τον προπονητή τους. Συχνά αυτή αίσθηση ανασφάλειας έχει να κάνει και με το πώς χαρακτηρίζουν το επίπεδο των αντιπάλων τους. Οσο πιο ικανούς θεωρούν τους αντιπάλους τους, τόσο περισσότερο άγχος έχουν. Ακόμη ένας παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει έναν αθλητή σε ταραχή και δυσκολία είναι οι φίλαθλοι, συγγενικά ή οικεία τους πρόσωπα, που πιθανόν να βρίσκονται στις εξέδρες και να τους παρακολουθούν. Αυτό τους προκαλεί άγχος, καθώς σκέπτονται πως αυτές οι ομάδες ατόμων έχουν απαιτήσεις από εκείνους και στη διαδικασία να ανταποκριθούν σε αυτές αγχώνονται μη τους απογοητεύσουν.

Ένα πρώτο συμπέρασμα από τα προαναφερόμενα είναι το γεγονός, ότι οι αθλητές προκαλούν οι ίδιοι άγχος στον εαυτό τους. Προέρχεται από δικές τους αρνητικές σκέψεις, ανασφάλεια και μειωμένη αυτοπεποίθηση.

Από την άλλη πλευρά, δεν είναι εφικτό για έναν επαγγελματία, ο οποίος έχει στόχους, επιθυμίες και ανάγκη από την αναγνώριση των προσπαθειών του, να διακατέχεται από απάθεια και απόλυτη χαλάρωση. Αυτή η προσέγγιση είναι πολύ πιθανόν, να έχει αρνητικά αποτελέσματα στην απόδοσή του και στην εκπλήρωση των προσδοκιών του.

Σύμφωνα με τη θεωρία της αθλητικής ψυχολογίας, το άγχος μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμο για έναν αθλητή. Αυτό συμβαίνει, όταν την ένταση που του δημιουργεί το συναίσθημα του άγχους, μπορεί να τη μετατρέψει σε ενέργεια για τον αγώνα, σε δυναμικότητα για να παρουσιάσει τον καλύτερο του εαυτό. Αυτό σίγουρα ανήκει στο προφίλ ενός καλού αθλητή.

Επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει πως όταν ένας αθλητής μπορεί να καταφέρει την παραπάνω μετατροπή, δημιουργείται έντονη διέγερση, γεγονός που οδηγεί στην ενίσχυση της αθλητικής του απόδοσης. Αυτό βέβαια γίνεται περισσότερο εφικτό όταν τα επίπεδα άγχους ενός αθλητή βρίσκονται σε μέτριο βαθμό και όχι σε υπερβολικό. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι τα επίπεδα άγχους διαφέρουν από αθλητή σε αθλητή, όπως και από αγώνισμα σε αγώνισμα. Δεν είναι σε όλους ευνοϊκό το μέσο επίπεδο άγχους. Σχετίζεται σημαντικά με την προσωπικότητα του κάθε ατόμου, αλλά και το πόσο αντιλαμβάνεται την αφορμή που του προκαλεί το άγχος, έτσι ώστε να προσεγγίσει τους λόγους και να εξετάσει το πώς μπορεί να το αντιμετωπίσει αποτελεσματικά. Όλη αυτή η διαδικασία απαιτεί χρόνο και ξεχωριστή στον κάθε άνθρωπο προσέγγιση.

Ας παρουσιάσουμε κάποια από τα συμπτώματα τα οποία επαληθεύουν την υποψία για το άγχος που παρουσιάζουν συχνά οι αθλητές:

Το άγχος που προκαλείται διακρίνεται σε ψυχολογικό και σωματικό.

Ψυχολογικά συμπτώματα

  • Ανησυχία
  • Αίσθημα ανικανότητας
  • Έλλειψη συγκέντρωσης
  • Έντονη σύγχυση
  • Πολλές και έντονες αρνητικές σκέψεις

Σωματικά συμπτώματα

  • Ταχυκαρδία
  • Τρέμουλο
  • Αύξηση ρυθμού αναπνοής
  • Στομαχικές διαταραχές
  • Εφίδρωση

Ο συνδυασμός των παραπάνω σωματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων δημιουργεί αλλαγές στη συμπεριφορά των αγωνιζόμενων. Για παράδειγμα συχνό φαινόμενο είναι η πολύ γρήγορη ή η πολύ αργή ομιλία ή οι νευρικές κινήσεις του σώματος. Λογικό συμπέρασμα των παραπάνω συμπεριφορών είναι η κακή απόδοση των αθλητών και η διαιώνιση τους συναισθήματος του άγχους, καθώς οι συναπτές αποτυχίες το προωθούν.

Αξίζει να αφιερωθούν μερικές γραμμές για να εκφραστούν ορισμένες προτάσεις που θα μπορούσαν να συσταθούν για τη μείωση και την καταπολέμηση του άγχους στον αθλητισμό.

Αρχικά, ο αθλητής θα πρέπει να θεωρεί την ανησυχία του και τη σχετική του νευρικότητα πριν από μία επίδειξη - αγώνα, ως μια φυσιολογική προετοιμασία του νου του και του σώματός του. Όταν ένα άτομο έχει προσπαθήσει για να καταφέρει ένα επίτευγμα από το οποίο εξαρτάται η επαγγελματική του πορεία, η ηθική προσωπική του ικανοποίηση, αλλά και η ικανοποίηση ανθρώπων που έχουν σταθεί κοντά του στην διάρκεια των συνεχών προσπαθειών του, τότε είναι απόλυτα φυσιολογική και υγιής ανθρώπινη αντίδραση η πρόκληση άγχους και αγωνίας για το αποτέλεσμα.

Μια καλή τεχνική πριν το αγώνισμα είναι η χρησιμοποίηση των τεχνικών χαλάρωσης με βαθιές αναπνοές. Θα πρέπει, επίσης, να δίνεται δέουσα σημασία στις σκέψεις που κάνει ο αθλητής πριν από κάθε αγώνα. Πιο συγκεκριμένα, η αποφυγή σκέψεων του αποτελέσματος και των αντιπάλων του και η συγκέντρωση στη δική του απόδοση βοηθά στη μείωση της ταραχής. Αρνητικές σκέψεις και εστίαση στα λάθη κατά τη διάρκεια του αγώνα οδηγούν σε επιπλέον λανθασμένες και παρορμητικές κινήσεις. Βασικός σίγουρα παράγοντας είναι η στάση και η προσέγγιση του προπονητή, όπως και των συμπαικτών, αλλά και η διαδικασία αποδοκιμασιών από τους φιλάθλους, σε περίπτωση αρνητικής απόδοσης. Τέλος, μετά τον αγώνα ο αθλητής έχει όλο το χρόνο να κάνει απολογισμό των σκέψεων, των πράξεων και της συμπεριφορά που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια αυτού.

Ολοκληρώνοντας, την παρατήρηση των συμπαικτών και του προπονητή θα πρέπει να τη λαμβάνει σαν μία μέθοδο να δει και να αναγνωρίσει τα λάθη του, έτσι ώστε να μην τα επαναλαμβάνει, βοηθώντας τον εαυτό του να εξελιχθεί και να σημειώσει καλύτερες επιδόσεις.

Για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της καλύτερης ψυχολογίας του αθλητή η εστίαση θα πρέπει να γίνεται στην εναλλαγή των θετικών και των αρνητικών χαρακτηριστικών της απόδοσης. Πιο συγκεκριμένα, να του γίνεται επισήμανση των λαθών που ενδεχομένως έχει κάνει, αλλά ταυτόχρονα να υπάρχει και επιβράβευση για τους θετικούς και σωστούς του χειρισμούς στην εξέλιξη του αγωνίσματος. Αυτή τη συμπεριφορά οφείλουν από κοινού να κρατούν όλα τα άτομα που σχετίζονται άμεσα μαζί του, ώστε ο αθλητής να λαμβάνει σοβαρά υπόψιν του την κριτική τους και γενικότερα την άποψή τους.

Όλες οι παραπάνω προτάσεις που αναπτύχθηκαν για την καταπολέμηση του άγχους μπορούν να δοκιμαστούν κατά τη διάρκεια της προπόνησης, έτσι ώστε να αναπτυχθούν σωστά και αποτελεσματικά. Και αυτό, διότι όπως προαναφέρθηκε δεν βοηθούν όλες οι μέθοδοι όλους. Απλά, επειδή δεν είναι όλες οι μέθοδοι για όλους.

Γεωργία Καλλιντέρη

Κοινωνική Λειτουργός

Εκπ. Ψυχοδραματίστρια

(ΨΥΚΑΠ-www.psychodrama.gr)

 







Βύρωνας: Talk of the town η Μαρίνα Σάττι σε κατάστημα ΟΠΑΠ
Βύρωνας: Talk of the town η Μαρίνα Σάττι σε κατάστημα ΟΠΑΠ
Παναθηναϊκός - ΠΑΟΚ: Ετοιμοπόλεμοι οι «πράσινοι» διεθνείς, αποφόρτιση ο Σπόραρ - Εκτός ο Μπάμπα
Παναθηναϊκός - ΠΑΟΚ: Ετοιμοπόλεμοι οι «πράσινοι» διεθνείς, αποφόρτιση ο Σπόραρ - Εκτός ο Μπάμπα
ΑΕΚ - Ολυμπιακός: Μπήκε στις προπονήσεις ο Κάλενς ενόψει ντέρμπι
ΑΕΚ - Ολυμπιακός: Μπήκε στις προπονήσεις ο Κάλενς ενόψει ντέρμπι
Αλλαγή ώρας: Πότε γυρίζουμε τα ρολόγια μια ώρα μπροστά
Αλλαγή ώρας: Πότε γυρίζουμε τα ρολόγια μια ώρα μπροστά
©2011-2024 Onsports.gr - All rights reserved