Το θλιμμένο μπλουζ του Ζίντελαρ

Εκείνο το πρωινό της 23ης Ιανουαρίου του 1939 η άμωμη γαλήνη στο διαμέρισμα της Καμίλα Καστανιόλα στο Αναγκάσε της Βιέννης διακόπηκε βάναυσα από τον Γκούσταβ Χάρτμαν.  Τον αδελφικό φίλο του Ματίας Ζίντελαρ, του μεγαλύτερου ποδοσφαιριστή όλων των εποχών στην Αυστρία. Ο 35χρονος τότε επιθετικός, ο κύριος πυλώνας της μυθικής, «Βούντερτιμ», βρέθηκε νεκρός στο πλάι της Ιταλίδας συντρόφου του. Μιας πρώην πόρνης που είχε καταφέρει να ενσταλάξει ένα νέο όραμα στον Ζίντελαρ, που ήταν εγκλωβισμένος σε μια κοινωνία κυριευμένη από τους Ναζί, που απαιτούσαν επιτακτικά να αγωνιστεί στην εθνική ομάδα της Γερμανίας. Ο Ζίντελαρ ο οποίος γεννήθηκε τέτοια ημέρα του Φεβρουαρίου το 1903, 108 χρόνια πριν δηλαδή, ήταν το πατριωτικό έμβλημα των Αυστριακών, σε μια εποχή που ο ναζισμός σαν ενδημική ασθένεια πρόσβαλε τους πάντες στο διάβα της. Είχε διακηρύξει την αντίθεση του στο τελευταίο φιλικό πριν την προσάρτηση της Αυστρίας, όταν ο Ζίντελαρ είχε χάσει εκούσια πλήθος ευκαιριών και όταν αποφάσισε να σκοράρει άρχισε να χορεύει με περιπαικτικό στιλ στην εξέδρα όπου συνωστίζονταν οι «μαύροι» γύπες του ναζισμού. Όταν η Γερμανία προσάρτησε την Αυστρία το 1938 ζητήθηκε από τον αυθεντικό «Μότσαρτ» του ποδοσφαίρου να αγωνιστεί στην εθνική ομάδα της χώρας έτσι ώστε να δημιουργηθεί η ποδοσφαιρική εκδοχή της «Άρειας Φυλής». Τον Μάρτιο του 1938 αρνήθηκε, ισχυριζόμενος πως δεν μπορεί λόγω ηλικίας και ενός παλιού τραύματος που τον εμποδίζει. Σε λιγότερο από ένα χρόνο βρέθηκε νεκρός και βύθισε τους πάντες σε μια αβέβαιη θάλασσα υποθέσεων και εικασιών. Δολοφονία; Αυτοκτονία; Ή δηλητηρίαση από το μονοξείδιο του άνθρακα που μόλυνε τα ρουθούνια του ενώ κοιμόταν αγκαλιά με την Καστανιόλα;

Τα κατορθώματα στο δρόμο και το γκολ του αιώνα

Ο μεγαλύτερος ποδοσφαιριστής στην ιστορία της Αυστρίας, Ματίας Ζίντελαρ αντίκρισε το πρώτο φως ενός θαμπού ήλιου την 13η Φεβρουαρίου του 1903 στη Γιχλάβα της Μοραβίας, που τότε ανήκε στην Αυστροουγγρική αυτοκρατορία. Ο φτωχός σιδηρουργός Γιαν Ζίντελαρ και η σύζυγος του Μαρί, δύο χρόνια αργότερα αποφάσισαν να μετακομίσουν στην περιοχή Φαβορίτεν της Βιέννης, εκεί όπου άρχισε με συνέπεια να σμιλεύει το ποδοσφαιρικό του ταλέντο ο Ματίας. Μόλις στα 15 του αγωνίστηκε στην Χέρτα Βιέννης, έχοντας εντυπωσιάσει έναν περαστικό της ομάδας, που έμεινε ενεός στα κατορθώματα του Ζίντελαρ στους δρόμους της Βιέννης. Αγωνίστηκε εκεί μέχρι το 1924 , όταν και τον απέκτησε η «πρόγονος» της Αούστρια, η οποία ονομαζόταν τότε «Βιένερ Αματέουρ SV». Μόλις σε δύο χρόνια κατόρθωσε να σκλαβώσει τα βλέμματα των οπαδών και να κληθεί για πρώτη φορά στη μυθική «ομάδα των θαυμάτων», την «Βούντερτιμ». Αποδείχθηκε ο πυλώνας σε μια οδύσσεια θαυμάτων που κατάφερε εκείνη η ομάδα λίγο πριν εκκολαφθεί το αυγό του φιδιού και ξεχυθεί το κακό σε όλη την Ευρώπη. Η πρώτη ήττα της Σκωτίας σε διεθνές επίπεδο με 5-0 τον Μάιο του 1931, και οι συντριβές της Γερμανίας με 6-0 και 5-0, της Γαλλίας με 4-0, της Ουγγαρίας με 8-2 ενώ το 1932 στην ήττα με την Αγγλία πέτυχε αυτό που περιέγραψε ο τύπος της «γηραιάς Αλβιόνας» σαν «το γκολ του αιώνα». Η ηγεμονία εκείνης της ομάδας ουσιαστικά ολοκληρώθηκε μόλις έξι μήνες πριν ένας Αυστριακός, ο Αδόλφος Χίτλερ (γεννήθηκε στην αυστριακή πόλη Μπραουνάου Αμ Ιν)καταλάβει την εξουσία στην Γερμανία, τον Απρίλιο του 1933 με μια ήττα από την Τσεχοσλοβακία με 2-1. Από τότε ο Ματίας Ζίντελαρ άρχισε να αντιλαμβάνεται το ζοφερό μέλλον που ερχόταν με βήμα ταχύ προς τη Βιέννη!

Η Γκεστάπο και η τρίτη εκδοχή

Οι εμφανίσεις του μετέτρεψαν τον Ζίντελαρ σε εθνικό σύμβολο. Στην κηδεία του περίπου 15000 άνθρωποι εμφανίστηκαν, αγνοώντας επιδεικτικά την δαμόκλειο σπάθη του ναζισμού! Οι θρηνούντες αδυνατούσαν να πιστέψουν την επίσημη εκδοχή που ανακοινώθηκε. Στην περιοχή Αναγκάσε της Βιέννης, όπου η Καμίλα Καστανιόλα είχε αγοράσει πρόσφατα ένα μικρό διαμέρισμα είχαν πεθάνει αρκετοί από το σύστημα θέρμανσης και το μονοξείδιο του άνθρακα που εκλυόταν κάθε βράδυ. Τις βραδινές ώρες της 22ας Ιανουαρίου του 1939, ο Ματίας Ζίντελαρ επισκέφτηκε την κατά δέκα χρόνια μεγαλύτερη του, Καστανιόλα στο διαμέρισμα της. Πρόσφατα είχαν αγοράσει από κοινού ένα καφέ από έναν Εβραίο, καταβάλλοντας κανονικό αντίτιμο, σε μια εποχή που λόγω της ναζιστικής κατάστασης οι Εβραίοι πουλούσαν κοψοχρονιά. Αυτό γέννησε υποψίες στην Γκεστάπο, η οποία τον χαρακτήρισε φιλοεβραίο σε έναν φάκελο που αποκαλύφτηκε χρόνια μετά.   Ο Ζίντελαρ και η Καστανιόλα δείπνησαν, έκαναν έρωτα και αφού ήπιαν μερικά κονιάκ αποφάσισαν να κοιμηθούν. Το πρωινό της 23ης Ιανουαρίου ο Γκούσταβ Χάρτμαν τους βρήκε αγκαλιασμένους, σε μια σκηνή που θα ενέπνεε τον Νίκο Γκάτσο να γράψει το στίχο του. «Ο Έρωτας και ο Θάνατος παντοτινοί σύντροφοι». Η επίσημη εκδοχή για το θάνατο τους δεν άργησε να αμφισβητηθεί. Η εφημερίδα «Kronen Zeitung» μόλις 48 ώρες μετά έγραψε για δολοφονία με δηλητήριο, διανθίζοντας το κείμενο της με την παραδοχή της αστυνομίας πως η θέρμανση λειτουργούσε σωστά και προσφέροντας δύο εκδοχές για τον ένοχο. Οι ναζί ή ο προαγωγός Αμέρικα- Μάξι που είχε σχέσεις με την Καστανιόλα. Γρήγορα είδε το φως της δημοσιότητας και η τρίτη εκδοχή. Της αυτοκτονίας του ζευγαριού, που δεν μπορούσε να αντέξει τη ζωή υπό τον ζυγό των Ναζί . Η υπόθεση ακόμη και σήμερα, 72 χρόνια μετά, παραμένει τυλιγμένη με ένα νεφελώδες πέπλο από το οποίο χωρίς αμφιβολία κανείς δεν μπορεί να τη βγάλει!

Το ποίημα και το μαρτύριο

Σε αυτό το μυστηριώδες δίχτυ της συνενοχής και της συνομωσίας μπλέχθηκε πριν από 8 χρόνια ένας υπέργηρος πλέον φίλος του Ζίντελαρ, ο Έγκον Ούμπριχ, ο οποίος αποκάλυψε σε ντοκιμαντέρ του BBC, ότι δωροδόκησαν τις αρχές για να γράψουν ότι πέθανε από ατύχημα!!! «Σύμφωνα με τους νόμους των Ναζί, ένα άτομο το οποίο δολοφονείτε ή αυτοκτονεί δεν επιτρέπεται να κηδευτεί με τιμές. Έτσι έπρεπε να κάνουμε κάτι για να σιγουρέψουμε ότι το στοιχείο εγκλήματος θα έπρεπε να διαγραφεί από αυτή την υπόθεση» ανέφερε διαγράφοντας ουσιαστικά την εκδοχή του ατυχήματος. Η αλήθεια, όπως περιγράφηκε χρόνια μετά από φίλους του Ζίντελαρ ήταν ότι ένιωθε εγκλωβισμένος. Η ζωή του, από τη στιγμή που οι Ναζί προσάρτησαν την Αυστρία, δεν θα μπορούσε να είναι τίποτα άλλο από έναν αργό και δύσκολο δρόμο ρήξης και παραίτησης από τα κεκτημένα. Δεν χάιδεψε ύπουλα την ματαιοδοξία των Ναζί, όπως αρκετοί από τους συμπαίκτες του που δέχτηκαν να αγωνιστούν στην Γερμανία, για αυτό το όνομα του έγινε μύθος. Ο ποιητής Φρίντριχ Τόρμπεργκ έγραψε για αυτόν το «Για το θάνατο ενός ποδοσφαιριστή», όπου υιοθέτησε την εκδοχή της αυτοκτονίας, που ήταν και η πιο ρομαντική.  Ο συγγραφέας Άλφρεντ Πόλγκαρ έγραφε ότι «ο γενναίος Ζίντελαρ ακολούθησε την πόλη, η υπερηφάνεια και τα παιδιά της οποίας, οδηγήθηκαν στο θάνατο». Είναι μια υπόθεση που δεν πρόκειται να ξεκαθαρίσει ποτέ. Κανείς δεν πρόκειται να βεβαιώσει καμία από τις εκδοχές του θανάτου του Ζίντελαρ. Του μύθου του Αυστριακού ποδοσφαίρου που έμοιαζε σαν μια σκιά σε ένα θλιμμένο μπλουζ. Από αυτά που μιλάνε για ανθρώπους που είχαν τα πάντα, τα έχασαν και γνωρίζουν ότι δεν θα τα ξαναπάρουν ποτέ πίσω. Αυτό ήταν το μαρτύριο του από το οποίο απαλλάχθηκε με το θάνατο του...