Πραγματοποιώντας ένα Πανευρωπαϊκό όνειρο (video + photos)
Πριν από 53 χρόνια έγινε σέντρα στον πρώτο αγώνα στην ιστορία για το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, όπως το είχε ονειρευτεί ο γραμματέας της γαλλικής ομοσπονδίας Ανρί Ντελονέ. Η νικήτρια του πρώτου θεσμού, ΕΣΣΔ, ήταν αυτή που έπαιξε στο πρώτο ματς απέναντι στην Ουγγαρία.
Χρονιά Euro έρχεται και πως θα μπορούσε κανείς να μη σκεφτεί το πώς δημιουργήθηκε αυτή η διοργάνωση. Ποιος τη σκέφτηκε, σε τι πρότυπα ήθελε να τη δημιουργήσει, πως τελικά δημιουργήθηκε και ποιοι πήραν μέρος για πρώτη φορά. Ένας άνθρωπος που έχει την… πατρότητα των περισσότερων διεθνών διοργανώσεων, ήταν υπεύθυνος και για τη διεξαγωγή του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου.
Το Onsports γυρίζει το χρόνο 53 χρόνια πίσω, θυμάται το πρώτο παιχνίδι που έγινε ποτέ στην ιστορία του θεσμού και αναλύει την πρώτη διοργάνωση που ολοκληρώθηκε το 1960 με νικήτρια την Σοβιετική Ένωση.
Η ιδέα του Ντελονέ και η αργοπορία σε σχέση με τους άλλους
Ο Ανρί Ντελονέ, το 1927 έριξε για πρώτη φορά την ιδέα για την δημιουργία ενός κυπέλλου Εθνών μεταξύ των χωρών-μελών της UEFA. Ο Γάλλος, άλλοτε ποδοσφαιριστής και παράγοντας, αναπληρωτής πρόεδρος της ομοσπονδίας και γενικός γραμματέας της ομοσπονδίας της Γαλλίας, είχε βοηθήσει τον Ζιλ Ριμέ στο να δημιουργήσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο και ήθελε να συμβεί το ίδιο και στην Ευρώπη.
Ήδη άλλωστε στις άλλες Ηπείρους υπήρχε η αντίστοιχη διοργάνωση. Το Κόπα Αμέρικα άρχισε το 1916, το Κόπα Άφρικα έγινε πραγματικότητα το 1957 και το Κύπελλο Εθνών της Ασίας δημιουργήθηκε το 1956. Στην UEFA, παρά το θάνατο του Ανρί Ντελονέ το 1954, είχαν πλέον εντείνει τις προσπάθειές τους για να δημιουργήσουν και ένα ευρωπαϊκό πρωτάθλημα, στο οποίο αρχικά έδωσαν το όνομα του Γάλλου το οποίο έμεινε τελικά να συνοδεύει μόνο το τρόπαιο για τον εκάστοτε νικητή.
Έναρξη στην έδρα των νικητών
Η σέντρα του πρώτου αγώνα στην ιστορία στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος ποδοσφαίρου, δόθηκε στο έδαφος της χώρας που τελικά το κατέκτησε. Στις 28 Σεπτεμβρίου 1958 η Σοβιετική Ένωση υποδέχθηκε την Ουγγαρία και επικράτησε στο «Λουζνίκι» με 3-1 μπροστά σε 100.572 θεατές. Οι Σοβιετικοί προχώρησαν τότε όλο το δρόμο, ως τον τελικό στο «Παρκ Ντε Πρενς» του Παρισιού, όπου νίκησαν με 2-1 στην παράταση την Γιουγκοσλαβία και πήραν το τρόπαιο.
Δεν παραγνωρίζει κανείς βέβαια ότι υπήρχε ένα εντελώς διαφορετικό σύστημα διεξαγωγής και αρκετές ηχηρές απουσίες από την πρώτη διοργάνωση, αφού η κατάσταση στην Ευρώπη κυρίως στα πολιτικά επίπεδα δεν ήταν η πλέον αρμόζουσα έτσι ώστε να δοθεί βαρύτητα στη συμμετοχή μιας χώρας σε ένα νεοσύστατο θεσμό.
Οι απουσίες και η… απαίτηση του Φράνκο
Όπως αναφέραμε, από την πρώτη διοργάνωση απουσίασαν μεγάλα ονόματα του Παγκοσμίου Ποδοσφαίρου. Από τις χώρες-μέλη της UEFA, μόνο 17 δήλωσαν συμμετοχή στη νεοσύστατη διοργάνωση. Οι βρετανικές χώρες, Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία και Βόρεια Ιρλανδία, απείχαν, όπως και οι Παγκόσμιοι Πρωταθλητές του 1954 της Δυτικής Γερμανίας, αλλά και η Σουδία, η Ιταλία και η Ολλανδία.
Το σύστημα διεξαγωγής ήταν διαφορετικό, με τον πρώτο γύρο να γίνεται σε σύστημα διπλών αγώνων, νοκ-άουτ, με τα ματς στην έδρα της κάθε ομάδας αντίστοιχα. Συμμετείχαν λοιπόν οι Σοβιετική Ένωση, Ουγγαρία, Γαλλία, Ελλάδα, Ρουμανία, Τουρκία, Νορβηγία, Αυστρία, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Ανατολική Γερμανία, Πορτογαλία, Πολωνία, Ισπανία, Δανία και Τσεχοσλοβακία η οποία απέκλεισε το Έιρε για να παίξει στη διοργάνωση.
Όσο ο θεσμός προχωρούσε, από το 1958 είχαμε φτάσει πλέον στο 1960, ανέβαινε και η επιθυμία για διάκριση, κυρίως στις πολιτικές ηγεσίες των χωρών. Ο δικτάτορας της Ισπανίας, Φράνκο, απαίτησε από τους προπονητές και τους παίκτες της Εθνικής του να του εγγυηθούν την νίκη επί των Σοβιετικών, κάτι που φυσικά δεν μπορούσαν να… υπογράψουν, με αποτέλεσμα να αποσυρθούν οι «ροχιμπλάνκος» από τη διοργάνωση και να περάσει στα ημιτελικά χωρίς αγώνα η ΕΣΣΔ.
«Όλος ο κόσμος κοροϊδεύει τον Φράνκο για το τελευταίο του ποδοσφαιρικό κόλπο. Είναι σαν να έβαλε αυτογκόλ στα δίχτυα της ομάδας του, αφού απαγόρευσε στην Εθνική Ισπανίας να αγωνιστεί απέναντι στην Εθνική ΕΣΣΔ», είπε με τη σειρά του για να θριαμβολογήσει ο ηγέτης των Σοβιετικών, Νικίτα Χριουστσιόφ.
Τελική φάση με… τέσσερις ομάδες
Η τελική φάση εκείνης της πρώτης πολυτάραχης διοργάνωσης, έγινε στην Γαλλία. Συμμετείχαν τέσσερις ομάδες και επρόκειτο όπως ήδη καταλάβετε για την πραγματοποίηση των ημιτελικών και του τελικού. Τα παιχνίδια έγιναν στο «Βελοντρόμ» της Μασσαλίας και το «Παρκ Ντε Πρενς» του Παρισιού, με τους Σοβιετικούς να νικούν με 3-0 την Τσεχοσλοβακία και τους οικοδεσπότες Γάλλους, που είχαν όνειρα για κατάκτηση του τίτλου προς τιμήν του εμπνευστή Ανρί Ντελονέ και προς ικανοποίηση του γιού του (που είχε πάρει τη θέση του) Πιέρ, να χάνουν με 5-4 στα πέναλτι από τους Γιουγκοσλάβους!
Ο τελικός στις 10 Ιουλίου 1960 έγινε μπροστά σε 18000 κόσμου και οδηγήθηκε στην παράταση μετά τα γκολ των Γκάλιτς και Μετρεβέλι για Γιουγκοσλαβία και ΕΣΣΔ αντίστοιχα. Το τρόπαιο τελικά πήγε σε σοβιετικά χέρια, μετά το γκολ του Πονεντέλνικ στο 113’ του αγώνα και χάρη στις μεγάλες αποκρούσεις του αξεπέραστου Λεβ Γιασίν.
«Υπάρχουν γκολ και αγώνες που είναι πραγματικά σημαντικοί, όμως τέτοιοι αγώνες είναι η κορύφωση της αθλητικής ζωής ενός ποδοσφαιριστή. Ήταν η στιγμή που ένιωσα αστέρας στη ζωή μου», είπε ο «χρυσός» για τους Σοβιετικούς σκόρερ, Βίκτορ Πονεντέλνικ. Ο άνθρωπος που έκρινε την μοίρα του πρώτου Euro στην ιστορία, και αυτός που μπήκε στο πάνθεον μαζί με άλλα μεγάλα ονόματα του ευρωπαϊκού που έλαμψαν στις διοργανώσεις των επόμενων ετών και που συνεχίζουν να γίνονται με τεράστια επιτυχία και απήχηση ως σήμερα…
