Κακώσεις ωμικής ζώνης

Παναγιώτης Κρίθης

Φυσικοθεραπευτής

Οφείλονται συνήθως σε υπερπροπόνηση, μυϊκή ανισορροπία στην άρθρωση του ώμου, κακή τεχνική και πρόωρη επάνοδο στην έντονη αθλητική δραστηριότητα, μετά από κάκωση.

Στις κακώσεις του ώμου από υπερχρησία περιλαμβάνονται το σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής (νόσος του μυοτενοντίου πετάλου), η ρήξη του μυοτενοντίου πετάλου, η τενοντίτιδα του υπερακανθίου, η τενοντίτιδα της μακράς κεφαλής του δικεφάλου βραχιονίου, η υπακρωμιακή ή υποδελτοειδής ορογονοθυλακίτιδα, η οστεοαρθρίτιδα της ακρωμιοκλειδικής και παγίδευση του υπερπλατίου νεύρου.

Οι αθλητές που εμφανίζουν πόνο στον ώμο, είναι δυνατό να χωριστούν σε 4 ομάδες:

* Με πρωτοπαθές σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής,
* Με πρωτοπαθή αστάθεια, λόγω συνδεσμικής κάκωσης ή κάκωσης του επιχειλίου χόνδρου και δευτεροπαθές σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής.
* Με πρωτοπαθή αστάθεια, λόγω υπερελαστικότητας του αρθρικού θυλάκου και των συνδέσμων και δευτεροπαθές σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής,
* Με πρωτοπαθή αστάθεια, χωρίς σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής.

Ο Επώδυνος Ώμος των Κολυμβητών
(Impingement syndrome ή Rotator cuff disease ή Swimmer’s shoulder)

Το σύνδρομο περιλαμβάνει τα συμπτώματα και τα κλινικά σημεία, που οφείλονται στην προστριβή του μυοτενοντίου πετάλου των στροφέων του ώμου (ιδιαίτερα του τένοντα του υπερακανθίου) και του υπακρωμιακού ορογόνου θυλάκου, μεταξύ της κεφαλής του βραχιονίου (μείζονος βραχιονίου ογκώματος) και του ακρωμιοκορακοειδούς τόξου. Ιδιαίτερη κλινική οντότητα αποτελούν οι μεμονωμένες ρήξεις του υποπλατίου, που οφείλονται στην προστριβή του στην κορακοειδή απόφυση.
Το μυοτενόντιο πέταλο του ώμου (πέταλο στροφέων) σχηματίζεται από τη συνένωση των καταφυτικών τενόντων του υπερακανθίου, υπακανθίου, ελάσσονος στρογγύλου και υποπλατίου μυός. Οι τένοντες αυτοί, μαζί με τον τένοντα της μακράς κεφαλής του δικεφάλου βραχιονίου, σταθεροποιούν την κεφαλή του βραχιονίου στην ωμογλήνη. Το ακρωμιοκορακοειδές τόξο σχηματίζεται από το ακρώμιο, τον ακρωμιοκορακοειδή σύνδεσμο και την κορακοειδή απόφυση.

Ώμος - Τα αίτια του συνδρόμου υπακρωμιακής προστριβής συνοψίζονται στα εξής:

* Πάχυνση του υπακρωμιακού ορογόνου θυλάκου, λόγω κάκωσης ή φλεγμονής.
* Τραυματική κάκωση ή από υπερχρησία (καταπόνηση).
* Φλεγμονή του μυοτενοντίου πετάλου του ώμου (ιδίως του τένοντα του υπερακανθίου).
* Μετατραυματική ή μη οστεοαρθρίτιδα της ακρωμιοκλειδικής.
* Ατελώς ή σε παρεκτόπιση πωρωθέντα κατάγματα του ακρωμίου, του μείζονος βραχιονίου ογκώματος και υποκεφαλικά του βραχιονίου.
* Απώλεια του μηχανισμού συγκράτησης της προς τα άνω κίνησης της κεφαλής του βραχιονίου(συνήθως πρόσθια μετατόπιση της κεφαλής του βραχιονίου λόγω βράχυνσης του μείζων θωρακικού μυός)
* Αστάθεια του ώμου.

Το σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής παρατηρείται συχνότερα στους κολυμβητές (ύπτιο, πεταλούδα),στους αθλητές χάντμπολ,βόλλευ,στους αθλητές ρίψεων(π.χ ακοντιστές) και τους υδατοσφαιριστές. Πρέπει να τονιστεί, ότι η ανεπαρκής γνώση της τεχνικής του αγωνίσματος από τον αθλητή, ευθύνεται σε σημαντικό βαθμό για την πρόκληση του συνδρόμου.

Κλινική εικόνα

Τα συμπτώματα συνίστανται σε ήπιο πόνο στην περιοχή του ακρωμίου και την υποδελτοειδή χώρα, μέχρι την κατάφυση του δελτοειδούς, ιδίως μετά την άσκηση, επώδυνο περιορισμό της κινητικότητας του ώμου σε όλα τα επίπεδα και αίσθημα «εμπλοκής» κατά την απαγωγή και κάμψη, με το άνω άκρο σε έσω στροφή.

Από την κλινική εξέταση διαπιστώνονται:

* Ευαισθησία ή εντοπισμένος πόνος κατά την πίεση της περιοχής της βλάβης.
* Πόνος, που εκλύεται κατά την απαγωγή του άνω άκρου, μεταξύ 60o και 120o, οι οποίες ορίζουν το λεγόμενο «επώδυνο τόξο». Ο πόνος οφείλεται στην προστριβή του φλεγμαίνοντα τένοντα του υπερακανθίου και του υπακρωμιακού ορογόνου θυλάκου, μεταξύ του μείζονος βραχιονίου ογκώματος και του ακρωμιοκορακοειδούς τόξου. Σε μετέπειτα στάδια είναι δυνατό να συμμετέχουν ο υπακάνθιος ο ελάσσων στρογγύλος και ο υποπλάτιος.
Αρχικά και μέχρι τις 60o δεν υφίσταται προστριβή, επομένως και πόνος. Μεταξύ 60o και 120oπροκαλείται πόνος, λόγω της προστριβής, ενώ άνω των 120o ο πόνος υποχωρεί, λόγω της ελεύθερης ολίσθησης του τένοντα του υπερακανθίου και του υπακρωμιακού ορογόνου θυλάκου κάτω από το ακρώμιο.
* Ελάττωση της ισχύος των έξω στροφέων και επώδυνη κινητικότητα του ώμου, ιδιαίτερα στην έσω στροφή, κάμψη και απαγωγή του άνω άκρου, υπό αντίσταση.
* Σημείο πρόσκρουσης του μείζονος βραχιονίου ογκώματος κατά την ενεργητική ανύψωση του άνω άκρου και την ταυτόχρονη πίεση της ωμοπλάτης προς τα κάτω, από τον εξεταστή.
* Περιορισμός του εύρους των εκκρεμοειδών κινήσεων του άνω άκρου μπροστά από το θώρακα.
* Άμεση ύφεση του πόνου και ελεύθερη απαγωγή του άνω άκρου, έπειτα από έγχυση τοπικού αναισθητικού στον υπακρωμιακό χώρο.

Η θετική δοκιμασία έχει διαγνωστική αξία σε βλάβες Ι και ΙΙ σταδίου, όχι όμως και σε ολική ρήξη του μυοτενοντίου πετάλου. Η διάγνωση υποβοηθείται από την αρθροσκόπηση του ώμου, με την οποία είναι δυνατή η σύγχρονη αντιμετώπιση ρήξεων του μυοτενοντίου πετάλου ή επίμονου συνδρόμου υπακρωμιακής προστριβής, για τη θεραπεία του οποίου απαιτείται ακρωμιοπλαστική.

Η διαφορική διάγνωση γίνεται από οξεία ή χρόνια τενοντίτιδα του υπερακανθίου, υπακρωμιακή ορογονοθυλακίτιδα, μετατραυματική ή μη οστεοαρθρίτιδα της ακρωμιοκλειδικής, τενοντίτιδα της μακράς κεφαλής του δικεφάλου βραχιονίου και παγίδευση του υπερπλατίου νεύρου είτε κατά τη δίοδό του από την ωμοπλατιαία εντομή, κάτω από τον εγκάρσιο σύνδεσμο της ωμοπλάτης, είτε αντίστοιχα προς το έξω χείλος της ωμοπλατιαίας άκανθας.

Φυσικοθεραπεία

Η κλασική  φυσικοθεραπεία (κινησιομάλαξη, Laser, υπέρηχοι, διαθερμίες) έχει φτωχά αποτελέσματα αν δεν συνδυαστεί με πιο εξειδικευμένες τεχνικές στον τομέα της φυσικοθεραπείας .
Θα πρέπει μέσω τεχνικών ενδραθρικής κινητοποίησης (Manual Therapy) να επανέλθει η κεφαλή του βραχιονίου στην σωστή της θέση.

Στη συνέχεια με τεχνικές για τα μαλακά μόρια (π.χ. myofascial release) να αντιμετωπιστούν οι μυϊκές βραχύνσεις έτσι ώστε να παραμείνει στη θέση της η κεφαλή του βραχιονίου(είναι χαρατηριστικό πως η λύση του trigger point του υποπλατίου μυός έχει σαν αποτέλεσμα την άμεση και σημαντική βελτίωση της κλινικής εικόνας στα πρώτα δύο 24ωρα  και συγχρόνως με ασκήσεις να σταθεροποιηθεί ολόκληρη η ωμική ζώνη.

Επίσης πολύ σημαντικό είναι να διαγνωστούν και να αντιμετωπιστούν τυχόν προβλήματα της Α.Μ.Σ.Σ. (αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης),της Θ.Μ.Σ.Σ (θωρακική μοίρα), του αγκώνα κ.τ.λ. τα οποία επηρεάζουν έμμεσα την άρθρωση του ώμου.

Τέλος είναι πολύ σημαντική η επανεκπαίδευση της κίνησης του αθλητή από το φυσικοθεραπευτή ανάλογα με το άθλημα του κάθε αθλητή.