Μυοπεροτονιακός πόνος

Αυτές οι δυσλειτουργίες είναι συνήθως το αποτέλεσμα οξείων ή χρόνιων βλαβών και χαρακτηρίζονται από την παρουσία περιοχών υπερευαισθησίας και συμπτωμάτων με καθορισμένη κλινική εικόνα. Ειδικότερα, τα σύνδρομα μυοπεριτονιακού πόνου χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη υπερευαισθησίας σε κάποια περιοχή η οποία ονομάζεται περιοχή πυροδότησης (Trigger area), η οποία μπορεί να εντοπίζεται σε ένα μυ ή σε συνδετικό ιστό και τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από επώδυνη αντίδραση. Όσον αφορά τη φυσιολογία των συνδρόμων αυτών παρουσιάζονται με την επικράτηση ενός φαύλου κύκλου : πόνος – σπασμός – πόνος . Αυτός ο κύκλος μπορεί να σπάσει σε διάφορα σημεία με παρέμβαση είτε στο κινητικό είτε στο αισθητικό μέρος αυτού του μηχανισμού με διάφορες τεχνικές που χρησιμοποιούνται στη Φυσικοθεραπεία , όπως είναι η τοπική αναλγησία και η διορθωτική άσκηση οι οποίες μπορούν να συμβάλλουν θεραπευτικά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που προέρχονται από τις υπερευαίσθητες περιοχές.
Τα σύνδρομα αυτά συνίστανται από ένα σύνολο δυσλειτουργιών, που χαρακτηρίζονται από την παρουσία μιας υπερευαίσθητης περιοχής , την επονομαζόμενη περιοχή πυροδότησης (trigger area), σε κάποιο μυ ή σε συνδετικό ιστό, μαζί με αναφορά πόνου που μπορεί να οφείλεται σε μυϊκό σπασμό, άλγος στην αφή ή την πίεση, δυσκαμψία και περιορισμό κίνησης , ή δυσλειτουργίας ανατομικών στοιχείων που βρίσκονται σε περιοχή πλησίον του σημείου πυροδότησης. Τέτοιες δυσλειτουργίες που συχνά περιγράφονται στην Βιβλιογραφία είναι μυαλγία, μυοσίτιδα, φλεγμονή συνδετικού ιστού, ινομυοσίτιδα, φλεγμονή περιτονίας και μυϊκή τάση.

Ο έλεγχος του μυοπεριτονιακού πόνου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μυοσκελετικά προβλήματα που συναντώνται στην Αθλητική φυσιοθεραπεία, διότι δυσλειτουργίες που σχετίζονται με την ύπαρξη τέτοιων συνδρόμων συνοδεύονται πάντοτε από έντονο πόνο. Επιπλέον, εξαιτίας της παρεμφερούς συμπτωματολογίας τους και της δυσκολίας της διαφοροδιάγνωσής τους, συχνά γίνονται λανθασμένες διαγνώσεις και αντιμετωπίζονται θεραπευτικά είτε ως αρθρίτιδες, είτε ως θυλακίτιδες ή ακόμη ως μυϊκές κακώσεις. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, μετά από πολλές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν, τα διάφορα μυοπεριτονιακά σύνδρομα διερευνήθηκαν επαρκώς και ο μηχανισμός τους έγινε καλύτερα κατανοητός με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν περισσότερο αποτελεσματικές θεραπευτικές μέθοδοι. Τέλος, η επιλογή εσφαλμένης θεραπευτικής αγωγής μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια δυσλειτουργία στην περιοχή που παρουσιάζεται η βλάβη.

Αιτιολογία

Ως συχνότερη αιτία συνδόμων μεοπεριτονιακού πόνου αναφέρονται οι αιφνίδιοι τραυματισμοί των μυοπεριτονιακών κατασκευών. Μετά  από οξείς τραυματισμούς σε μυς, οστά και αρθρώσεις, ιδίως σε αθλητές, σχηματίζονται υπερευαίσθητες περιοχές, λιγότερο συχνά αναγνωρίζονται ως αιτίες συνδρόμων μυοπεριτονιακού πόνου οι επαναλαμβανόμενοι μικροτραυματισμοί που συμβαίνουν καθημερινά στον αθλητισμό ως αποτέλεσμα χρόνιων μυϊκών καταπονήσεων, ιδιαίτερα σε αθλητές υψηλού αγωνιστικού επιπέδου (σύνδρομα υπέρχρησης).

Οι περιοχές των σημείων πυροδότησης (trigger points) περιγράφονται ως εστιασμένες, χαρτογραφημένες, υπερευαίσθητες περιοχές σε μυς ή συνδετικούς ιστούς, από τις οποίες ξεκινούν ώσεις που <<βομβαρδίζουν>> το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα το οποίο προκαλεί εντοπισμένο πόνο. Η περιοχή πυροδότησης ονομάζεται έτσι, διότι ο ερεθισμός της, ‘όπως ένα όπλο, πυροδοτεί πόνο σε παραπλήσιες περιοχές, τις αποκαλούμενες ζώνες ή περιοχές αναφοράς. Κατά συνέπεια, δημιουργείται ένας συσχετισμός μεταξύ δύο διαφορετικών περιοχών, της περιοχής πυροδοτησης (trigger area) και της περιοχής στόχου (target).

Επιπλέον, περιοχές πυροδότησης ενδέχεται να σχετίζονται με καταπονημένους μυς, αρθρίτιδα, οξεία μυοσίτιδα, τραυματισμούς νεύρων, δυσκινησία και άλλες νευρομυοσκελετικές δυσλειτουργίες. Η αίσθηση του πόνου ενεργοποιείται από αιτιολογικούς παράγοντες όπως η πίεση, η διάταση της περιοχής και η συνεχής έκθεση σε θερμότητα ή ψυχρότητα λόγω κυρίως επαγγελματικής ενασχόλησης ή άλλων δραστηριοτήτων που γίνονται σε τακτική βάση. Αξίζει να αναφερθεί, ότι παρόλο που ο μηχανισμός πυροδότησης ενεργοποιείται μέσω πίεσης, εάν η τελευταία επιμείνει χρονικά μπορεί να μπλοκάρει το μηχανισμό. Παρόλο που οι περιοχές πυροδότησης μπορούν να αναπτυχθούν σε κάθε μυ ή συνδετικό ιστό οπουδήποτε στο σώμα, ωστόσο παρατηρούνται συνηθέστερα σε σημεία του σώματος με μέγιστη μηχανική επιβάρυνση. Τέτοιες περιοχές είναι η ωμική ζώνη, η οσφυϊκή μοίρα και ο αυχένας.

Συμπτωματολογία

Ερεθισμός της περιοχής πυροδότησης παράγει πόνο, ευαισθησία στην αφή και μυϊκό σπασμό στην περιοχή αναφοράς, ενώ οδηγεί σε εμφανή βράχυνση των προσβεβλημένων μυών με περιορισμό της τροχιάς κίνησης και μυϊκή αδυναμία. Υψηλής έντασης ώσεις από την περιοχή πυροδότησης μπορεί να συνοδεύονται από αγγειοκινητικές διαταραχές, κυρίως αγγειοσύσπαση και από άλλα αυτόνομα συμπτώματα, όπως χήνειο δέρμα και ίδρωμα, περιορισμένα όμως στην ζώνη αναφοράς.

Η μη κατανομή της συμπτωματολογίας με βάση τα δερμοτόμια ήταν πιθανότατα ο σημαντικότερος παράγοντας που οδήγησε στην αναγνώριση αυτής της κατηγορίας των διαταραχών (trigger pain syndromes) ως κλινικών οντοτήτων.

Όταν η περιοχή πυροδότησης εστιάζεται σε συνδετικούς ιστούς που βρίσκονται κοντά σε αρθρώσεις, ο πόνος δεν αναφέρεται σε μεγάλη απόσταση από την περιοχή πυροδότησης, ενώ όταν η περιοχή πυροδότησης εστιάζεται σε μυς, ο πόνος ακτινοβολεί και σε μεγαλύτερης απόστασης περιοχές.