Λεμφοίδημα

Το λεμφοίδημα μπορεί να είναι ιατρογενές ή συγγενές, ενώ η έναρξή του είναι συνήθως ύπουλη και προοδευτική.
Συχνότερα το λεμφοίδημα παρατηρείται μήνες ή ακόμη και χρόνια αργότερα στους ασθενείς που υποβλήθηκαν σε χειρουργικό καθαρισμό των λεμφαδένων της μασχαλιαίας ή της βουβωνικής περιοχής και μερικές φορές σε συμπληρωματική ακτινοβολία. Το συγγενές λεμφοίδημα είναι η κατάσταση που τα παιδιά γεννιούνται με απλασία των λεμφαδένων.

Η πρόοδος της ασθένειας περιλαμβάνει πάχυνση του δέρματος του πάσχοντος μέλους, αυξημένη παρουσία κυστιδίων, αλλαγές του χρώματος του δέρματος και συχνές τοπικές λοιμώξεις. Οι υποτροπιάζουσες υποκλινικές λοιμώξεις οδηγούν σε σταδιακή ανάπτυξη ίνωσης και περαιτέρω διακοπή της λεμφικής κυκλοφορίας. Η περιορισμένη τοπική υγιεινή προκαλεί δευτερογενείς λοιμώξεις και εξέλιξη της νόσου σε ελεφαντίαση.
Επανορθωτική επέμβαση Μεταμόσχευσης Λεμφαδένων

Η μεταμόσχευση λεμφαδένων έχει ως στόχο τη μεταφορά «λειτουργικών» λεμφαδένων σε μια περιοχή που αυτοί απουσιάζουν, ώστε προοδευτικά να αποκατασταθεί η λεμφική κυκλοφορία. Στις περιπτώσεις ασθενών που εμφανίζουν εκτεταμένη ίνωση μετά την ακτινοβολία, η χειρουργική αφαίρεση της ουλώδους περιοχής και η μεταφορά υγιούς ιστού βοηθάει ώστε να μαλακώσει σημαντικά το λεμφοίδημα.

Τρεις είναι οι δότριες περιοχές λεμφαδένων, ενώ η απουσία τους δεν προκαλεί οίδημα στην περιοχή απ’ όπου λαμβάνονται:
1.    Ομάδα λεμφαδένων από την περιοχή της λεκάνης πάνω από το μηρό (λαγόνια χώρα)
2.    Ομάδα λεμφαδένων από την πλάγια θωρακική χώρα
3.    Ομάδα λεμφαδένων από την υπερκλείδια χώρα

Κλινικές καταστάσεις όπου εφαρμόζεται η μεταμόσχευση λεμφαδένων

1. Λεμφοίδημα άνω άκρου μετά θεραπεία καρκίνου του μαστού
Παρατηρείται μετά το μασχαλιαίο λεμφαδενικό καθαρισμό για καρκίνο του μαστού. Ο προεγχειρητικός έλεγχος του λεμφοιδήματος περιλαμβάνει εξέταση με λεμφαγγειογραφία και μαγνητική τομογραφία, ώστε να απεικονιστεί το ακριβές σημείο της διακοπής της λεμφικής κυκλοφορίας. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης λαμβάνεται ομάδα λεμφαδένων από την περιοχή της λεκάνης και μεταμοσχεύεται στη μασχάλη ακριβώς στο σημείο όπου αυτοί απουσιάζουν. Η μετεγχειρητική νοσηλεία στην κλινική περιλαμβάνει την παραμονή για 2-3 ημέρες, ενώ το λεμφικό μασάζ ξεκινάει σχεδόν άμεσα.
Μέσα σε δύο χρόνια από την επέμβαση η βελτίωση είναι σημαντική
•    Για μέσης βαρύτητας λεμφοίδημα (στάδια 1 & 2): Το πάσχων μέλος ομαλοποιείται στο 40% των ασθενών, ενώ στους υπόλοιπους παρατηρείται βελτίωση στο μέγεθος και στην υφή του μέλους μεγαλύτερη από 50%. Μόνο το 2% των ασθενών παραμένουν χωρίς βελτίωση.
•    Για μεγάλα και γιγάντια λεμφοιδήματα (στάδιο 3): Στο 98% των ασθενών παρατηρείται μείωση της περιμέτρου του σκέλους μέχρι και 30 εκατ. Μερικές φορές όταν το λεμφοίδημα μετατραπεί σε λιποίδημα, υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω βελτίωσης των αποτελεσμάτων με τη βοήθεια της λιποαναρρόφησης.
2. Ταυτόχρονη αποκατάσταση μαστού και λεμφοιδήματος μετά μαστεκτομή
Δέρμα και λίπος λαμβάνονται από την κοιλιακή χώρα προκειμένου να δημιουργηθεί ο νέος μαστός. Ένα μικρό τμήμα αυτού του κοιλιακού ιστού περιλαμβάνει τους λεμφαδένες που θα αποκαταστήσουν τη λεμφική κυκλοφορία στη μασχάλη. Η τεχνική αυτή γίνεται σε μια χειρουργική επέμβαση και συνδυάζει τη θεραπεία του λεμφοιδήματος με τη δημιουργία νέου μαστού με κορυφαία αισθητικά αποτελέσματα.
3. Επώδυνο άνω άκρο με πάρεση μετά ακτινοβολία
Μερικές φορές το λεμφοίδημα συνοδεύεται με έντονο άλγος και μερική ή πλήρη παράλυση του πάσχοντος μέλους. Σ΄ αυτές τις περιπτώσεις η χειρουργική επέμβαση στοχεύει στην απελευθέρωση των νεύρων της περιοχής από την ίνωση και την τοποθέτηση στο χώρο αυτό υγιούς και καλά αιματούμενου ιστού που περιέχει λίπος και λεμφαδένες. Αναλγησία και βελτίωση της νευρολογικής συμπτωματολογίας παρατηρείται σε ποσοστό ασθενών μεγαλύτερο από 90%.
4. Λεμφοίδημα κάτω άκρων μετά την  εκτομή κακοηθών όγκων
Σε ασθενείς που υποβλήθηκαν σε υστερεκτομή λόγω κακοήθειας ή σε αφαίρεση καρκίνου του δέρματος των κάτω άκρων ή σε προστατεκτομή και στη συνέχεια ακολούθησε λεμφαδενικός καθαρισμός της βουβωνικής χώρας, μπορεί να παρατηρηθεί λεμφοίδημα στο κάτω άκρο. Τα αποτελέσματα κρίνονται ικανοποιητικά σε ποσοστό μεγαλύτερο από 90% ακόμα και σε περιπτώσεις χρόνιου λεμφοιδήματος με σημαντική ίνωση και σκληρία του μέλους. Στις περιπτώσεις αυτές παρατηρείται μεγάλη μείωση στις λοιμώξεις του δέρματος.
5. Συγγενές λεμφοίδημα

Σε ασθενείς που γεννήθηκαν με έλλειψη λεμφαδένων ή λεμφαγγείων, οι λεμφαδένες μεταμοσχεύονται στις περιοχές που καταγράφεται στον προεγχειρητικό έλεγχο η διακοπή της λεμφικής κυκλοφορίας.
Η μετεγχειρητική φυσιοθεραπεία είναι απαραίτητη και πρέπει να γίνεται από φυσιοθεραπευτή που εξειδικεύεται στο λεμφοίδημα. Πρόκειται ουσιαστικά για ειδικές μαλάξεις λεμφικής απορροής και όχι ένα απλό μασάζ. Οι μαλάξεις λεμφικής απορροής έχουν ως στόχο πρώτα να αδειάσουν τους λεμφαδένες από τη περίσσεια λέμφου και στη συνέχεια να μετακινήσουν το εξωκυττάριο υγρό στα υποδόρια λεμφαγγεία και από εκεί στους άδειους πλέον λεμφαδένες. Μετά τη μεταμόσχευση λεμφαδένων, το λεμφικό σύστημα αναλαμβάνει σταδιακά τη διαδικασία της λεμφικής απορροής.

Πηγή: e-algos.com