Οι φωτογραφίες που σόκαραν τον κόσμο! (photos)

Η δημοσίευση της φωτογραφίας του άψυχου κορμιού του Αϊλάν Κουρντί  στα παράλια της Αλικαρνασσού, προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων. Κάτι ανάλογο έχει συμβεί στο παρελθόν και με πλήθος φωτογραφιών που έχουν βραβευθεί με το Βραβείο Πούλιντζερ για την σπουδαιότητά τους. Για την κατάθεσή τους στην ιστορία. Για το «ταρακούνημα» που προκάλεσαν στη διεθνή κοινότητα. Το σίγουρο είναι ότι αυτές οι φωτογραφίες όσα χρόνια πριν κι αν τραβήχτηκαν, σοκάρουν ακόμη. Δίχασαν ακόμη και διχάζουν. Το ζητούμενο, όμως, είναι ένα. Μπόρεσαν ή μπορούν ν’ αλλάξουν τον κόσμο, όπως η φωτογραφία του τρίχρονου πρόσφυγα Αϊλάν Κουρντί;

Της Γεωργίας Λινάρδου

-          Αϊλάν Κουρντί, ετών 3: Ζούσε στο Κομπάνι με τους γονείς του και τον πεντάχρονο αδελφό του. Οι τζιχαντιστές κατέσφαξαν τους συγγενείς και τα ξαδέλφια του μικρού Αϊλάν. Η οικογένεια του τράπηκε σε φυγή. Μετά από ένα μεγάλο και επικίνδυνο ταξίδι, έφτασαν στα τουρκικά παράλια και ξεκίνησαν με άλλους πρόσφυγες να περάσουν στην Κω. Πνίγηκαν. Ο μόνος που σώθηκε από την οικογένεια ήταν ο πατέρας του Αμπντουλάχ Κούρντι.

Την τελευταία φωτογραφία του Αϊλάν, την τράβηξε μια δημοσιογράφος από την Τουρκία, η Νιλιφέρ Ντεμίρ. Μεταξύ άλλων, δήλωσε: «Εδώ και μερικούς μήνες περπατάμε τακτικά σ' αυτές τις πλαζ. Όμως χθες ήταν διαφορετικά. Στην αρχή είδαμε το άψυχο σώμα του μικρότερου αγοριού, μετά αυτό του μεγαλύτερου αδελφού του. Φωτογραφίζοντάς τα, θέλησα απλώς να απεικονίσω το δράμα αυτών των ανθρώπων»

-          Ο γύπας περιμένει να φάει ένα υποσιτισμένο κοριτσάκι που πεθαίνει: Η φωτογραφία είναι του 1993 και ανήκει στον Κέβιν Κάρτερ την οποία τράβηξε σε αποστολή του σε Σουδάν. Ένα κοριτσάκι προσπαθεί να φτάσει στον σταθμό του ΟΗΕ για να φάει. Σταματά να ξεκουραστεί κι εκείνη την ώρα εμφανίζεται ο γύπας ο οποίος περιμένει πότε θα αρπάξει το μικρό παιδί. Χρειάστηκαν είκοσι λεπτά για να πιάσει τη σωστή λήψη σε ένα χωράφι στο χωριό Αγιόντ. O Κάρτερ έμεινε πιστός στις γενικές οδηγίες που λάμβαναν οι φωτορεπόρτερ τότε « να μην έχουν επαφή με τα θύματα του λιμού υπό τη φόβο της εξάπλωσης της νόσου». Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο η δημοσίευση της φωτογραφίας αν και σόκαρε την παγκόσμια κοινή γνώμη και είχε αποτέλεσμα να αυξηθεί η βοήθεια στα χωριά του Σουδάν, προκάλεσε σάλο διαμαρτυριών. Ένα χρόνο μετά τη δημοσίευσή της, τον Μάιο του 1994 ο Κέβιν Κάρτερ τιμάται με το Βραβείο Πούλιτζερ. Όμως, έχει πέσει σε βαθιά κατάθλιψη και τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς αυτοκτονεί σε ηλικία 33 ετών. Πίσω του αφήνει ένα σημείωμα στο οποίο μεταξύ άλλων γράφει: «Έχω κατάθλιψη... χωρίς τηλέφωνο.. λεφτά για νοίκι.. λεφτά για υποστήριξη παιδιών… λεφτά για χρέη… λεφτά!!! Με στοιχειώνουν οι ζωντανές αναμνήσεις θανάτων και πτωμάτων και θυμού και πόνου, αναμνήσεις παιδιών που λιμοκτονούν ή είναι τραυματισμένα, τρελών πολεμάρχων, δολοφόνων εκτελεστών…»

-          Η δολοφονία του κρατούμενου στη Σαϊγκόν: Το 1968 ο Eddie Adams κάλυπτε για λογαριασμό του Associated Press τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Σ’ έναν από τους δρόμους της Σαϊγκόν συλλαμβάνεται ένα νεαρός Βιετκόνγκ ο Nguyen Van Lem και εκτελείται από τον επικεφαλής τον στρατηγό της αστυνομίας Nguyễn Ngoc Loan. Ο Adams πατάει το κλικ της μηχανής την ώρα που ο Loan πατάει την σκανδάλη! Ένα χρόνο μετά τη δημοσίευσή της και αυτός ο φωτορεπόρτερ τιμάται με το βραβείο Πούλιτζερ.

Από συνεντεύξεις που έδωσε ο Adams αργότερα φάνηκε ότι έτρεφε συναισθήματα συμπάθειας προς τον εκτελεστή στρατηγό. «Ο στρατηγός σκότωσε τον Βιετκόνγκ και εγώ σκότωσα τον στρατηγό με την κάμερά μου». Και… «Οι φωτογραφίες όμως λένε μόνο τη μισή αλήθεια. Τι θα κάνατε εσείς αν ήσασταν στρατηγός εκείνη την περίοδο και σας έφερναν μπροστά σας έναν κακό τύπο, που νωρίτερα είχε σκοτώσει μερικούς Αμερικάνους;». Εν τέλει ο Loan μετά από αρκετές περιπέτειες με την υγεία του λόγω τραυματισμού και επειδή καμία κλινική δεν ήθελε να τον περιθάλψει –επειδή τον αναγνώριζαν στη φωτογραφία του Adams- κατέληξε στην Αμερική και άνοιξη μία πιτσαρία κρύβοντας επιμελώς την πραγματική του ταυτότητα. Πέθανε το 1998 σε ηλικία 67 ετών. Ο Adams πέθανε το 2004 σε ηλικία 71 ετών.

-          Η αυτοπυρπόληση του βουδιστή μοναχού: Το 1963 ένας βουδιστής μοναχός στο Νότιο Βιετνάμ αυτοπυρπολείται ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τα βασανιστήρια της κυβέρνησης εναντίον των μοναχών. Αυτό που σοκάρει τον αμερικανό φωτορεπόρτερ Malcolm Wilde Browne είναι το γεγονός ότι ο μοναχός όλη την όλη που καίγεται μέχρι να χάσει τις αισθήσεις του και να πεθάνει είναι πως μένει ανέκφραστος. Τον φωτογραφίζει από την πρώτη μέχρι την τελευταία του στιγμή και κερδίζει γι’ αυτό ένα βραβείο Πούλιτζερ…

- Οι ματωμένες πατημασιές στη Ρουάντα: Και αυτή η φωτογραφία σόκαρε διεθνώς, αν και δεν πήρε Πούλιτζερ. Κατέγραψε τις ματωμένες πατημασιές παιδιών που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τη μεγάλη σφαγή των Χούτου από τους Τούτσι στην αφρικανική Ρουάντα. Τραβήχτηκε από την Αμερικανίδα Αννυ Λίμποβιτς και έχει γράψει ιστορία.

-  Ο Neal Ulevich και τα χτυπήματα σε έναν κρεμασμένο φοιτητή: Αυτή η φωτογραφία τραβήχθηκε από τον Ulevich το 1976 στο Βιετνάμ. Πολλά κλικ για τα χτυπήματα που δέχθηκε το άψυχο σώμα ενός κρεμασμένου φοιτητή έξω από το Πανεπιστήμιο του Thammasat στη Μπανγκόκ. Είχε προηγηθεί εξέγερση των φοιτητών και η επέμβαση της αστυνομίας. Ο επίσης Αμερικανός φωτορεπόρτερ Ulevich με καταγωγή από τη Μπανγκόκ (ο πρώτος  βραβευμένος από εκεί) κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ το 1977. Μερικές λήψεις έκανε σε κατάσταση φόβου.

-Ο Ελιάν της Κούβας:  O φωτορεπόρτερ Alan Diaz κέρδισε το Πούλιντζερ το 2001 όταν αποτύπωσε φωτογραφικά τον εξάχρονο Eλιάν Γκονζάλες κρυμμένο σε μία ντουλάπα στο Μαϊάμι, στο σπίτι του θείου του Λάζαρου Γκονζάλες!

- Ο οκτάχρονος James Dorbor και ο Εμπολα: Αυτή η εκπληκτική φωτογραφία έχρι τραβηχτεί από τον φωτορεπόρτερ του Getty Images, τον Daniel Berehulak από την Αυστραλία. Ο James τον Σεπτέμβριο του 2014 οπότε και τραβήχτηκε η φωτογραφία ήταν οκτώ ετών. Υπήρχαν υπόνοιες ότι έχει μολυνθεί με Εμπολα. Εδώ ο Berehulak βρίσκεται σε ένα κέντρο θεραπείας Εμπολα στη Μονρόβια της Λιβερίας. Η φωτογραφία δημοσιεύθηκε στους New York Times. «Δεν ήμουν προετοιμασμένος γι’ αυτό που είδα. Υπήρχε τόσος πολύς θάνατος εκεί γύρω», δήλωνε ο Berehulak.

-O φωτογράφος που χαμογελούσε δίπλα στον… θάνατο: Μία από τις βραβευμένες φωτογραφίας με Πούλιτζερ που πραγματικά έχουν διχάσει ήταν κι αυτή που τράβηξε τη δεκαετία του ’50 ο William Seaman. Το 1959 κέρδισε τo βραβείο Πούλιτζερ για μία φωτογραφία που έδειχνε ένα παιδί να κείτεται νεκρό στο δρόμο, δίπλα το τροχήλατό του και έναν γιατρό να φεύγει. Η φωτογραφία του Seaman δημοσιεύθηκε με τίτλο: «Πολύ αργά, ο γιατρός φεύγει». Ενόχλησε πολύ το χαμόγελο του φωτορεπόρτερ δίπλα από την φωτογραφία του νεκρού παιδιού την ημέρα απονομής του βραβείου.

- Το νεκρό αγόρι στη Συρία: Μία φωτογραφία κερδίζει το βραβείο στις 16 Απριλίου του 2013. Μία ακόμη συγκλονιστική φωτογραφία θανάτου. Ένας πατέρας από την Συρία κλαίει κρατώντας το σώμα του νεκρού του γιου κοντά στο Νοσοκομείο Νταρ Ελ Σίφα στη Συρία. Η φωτογραφία τραβήχτηκε τον Οκτώβριο του 2012. Βραβεύθηκαν γι’ αυτήν οι Rodrigo Abd, Manu Brabo, Narciso Contreras, Khalil Hamra και Muhammed Muheisen του Associated Press.