ΜΥΣΤΗΡΙΟ Δημήτρης Λιαντίνης: Ο ιδανικός αυτόχειρας;

Ηταν η Δευτέρα 1η Ιουνίου του 1998 όταν ο 56χρονος πανεπιστημιακός, φιλόσοφος και συγγραφέας Δημήτρης Λιαντίνης επέλεξε να μετατρέψει σε πράξη σπουδαίες μελέτες χρόνων για την ζωή και τον θάνατο. Εκείνος που προέβλεπε πως έρχονται «χαλεποί καιροί» για την Ελλάδα, επέλεξε μία μυθιστορηματικών διαστάσεων εξαφάνιση κι ένα τέλος μέσα σε μια σπηλιά του Ταΰγετου.

Για τους φοιτητές του ήταν ένας σπουδαίος δάσκαλος. Ιδιοφυής. Εκρηκτικός. Ενας επιστήμονας γεμάτος ενέργεια. Για όσους τον γνωρίζουν μόνον από τα γραπτά του (αν και ορισμένοι τον επικρίνουν έντονα για ορισμένες απόψεις του), παραμένει ένας σημαντικός «νεοστοχαστής» φιλόσοφος.

Αυτός ο άνθρωπος πριν από δεκαεπτά χρόνια πήρε ένα ταξί από την Σπάρτη που τον ανέβασε μέχρι ενός σημείο στον Ταΰγετο κι έκτοτε δεν εμφανίστηκε ποτέ ξανά.

Τραγική ιστορική φιγούρα. Επέλεξε να δώσει τέλος εκεί «στην πυραμίδα του Ταΰγετου» -όπως έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής- η οποία θεωρείται από ορισμένους ως η παλαιότερη πυραμίδα του κόσμου. Είχε μιλήσει νωρίτερα και στην Σπαρτιάτισσα την μάνα του. Ηταν αποφασισμένος.

Στη μοναχοκόρη του Διοτίμα είχε αφήσει ένα γράμμα. Μεταξύ άλλων της έγραφε: «Φεύγω αυτοθέλητα. Αφανίζομαι όρθιος, στιβαρός και περήφανος. Ετοίμασα τούτη την ώρα βήμα- βήμα ολόκληρη τη ζωή μου, που υπήρξε πολλά πράγματα, αλλά πάνω από όλα εστάθηκε μια προσεκτική μελέτη θανάτου. Τώρα που ανοίγω τα χέρια μου και μέσα τους συντρίβω τον κόσμο, είμαι κατάφορτος με αισθήματα επιδοκιμασίας και κατάφασης... Να ζήσεις απλά, σεμνόπρεπα, και τίμια, όπως σε δίδαξα. Να θυμάσαι ότι έρχουνται χαλεποί καιροί για τις νέες γενεές. Και είναι άδικο και μεγάλο παράξενο να χαρίζεται τέτοιο το δώρο της ζωής στους ανθρώπους, και οι πλείστοι να ζούνε μέσα στη ζάλη αυτού του αστείου παραλογισμού».
Την ενημέρωνε: «Θα δοκιμάσω να πορευτώ τον ακριβό θάνατο του Οιδίποτα. Αν όμως δεν αντέξω να υψωθώ στην ανδρεία που αξιώνει αυτός ο τρόπος, και ευρευθεί ο νεκρός μου σε τόπο όχι ασφαλή, να φροντίσεις... να τον κάψετε σε ένα αποτεφρωτήριο της Ευρώπης». Και υπογράφει: «Εζησα έρημος και ισχυρός. Λιαντίνης».

Αφησε πίσω του σημαντικό συγγραφικό έργο και ένα τελευταίο βιβλίο. Την Γκέμμα. Εκεί που γράφει πως:

«Έλληνες θα ειπεί όσο ζεις, να δοξάζεις με τους γείτονες τον ήλιο και τον άνθρωπο. Και να παλεύεις με τους συντρόφους τη γη και τη θάλασσα. Και σαν πεθάνεις, να μαζεύουνται οι φίλοι γύρω από τη μνήμη σου, να πίνουνε παλιό κρασί, και να σε τραγουδάνε:
"Τρεις αντρειωμένοι εβούλησαν να βγουν από τον Άδη,
Ένας το Μάη θέλει να βγει κι άλλος τον Αλωνάρη,
Κι ο Δήμος τ’ αγια-Δημητριού ν’ ανοίξει γιοματάρι"»
Στις 6 Ιουλίου 2005 εντοπίστηκαν τα οστά του σε μια σπηλιά του Ταϋγεττου. Δίπλα τους βρέθηκαν αχρησιμοποίητες αμπούλες καλίου, όπως αποκαλύπτει ο βιογράφος του Δημήτρης Αλικάκος στο βιβλίο: «Λιαντίνης-Εζησα έρημος και ισχυρός». (σ.σ., από το προσωπικό του αρχείο προέρχονται ορισμένα στοιχεία και φωτογραφίες).

Ο Λιαντίνης αυτοκτόνησε. Πως αυτοκτόνησε; Εχει απαντηθεί αυτό;

«Εάν ο θάνατος ενσκήπτει σαν γεγονός βίαιο και τραχύ (factum brutum) και αποσβολώνει την ανθρώπινη εμπειρία, τούτο δεν οφείλεται στη φύση του θανάτου, αλλά στη στάση του ανθρώπου. Δεν είναι βάναυσος ο θάνατος, αλλά ο τρόπος με τον οποίο μεταχειρίζεται ο άνθρωπος τη ζωή είναι αδέξιος και σκαιός», έγραψε ο Λιαντίνης στο «Έξυπνον Ενύπνιον».

Πως «αυτοσυστηνόταν»;

«Ο Δημήτρης Λιαντίνης γεννήθηκε στην Πολοβίτσα της Λακεδαίμονος στις 23 Ιουλίου 1942. Σπούδασε κλασσικές γνώσεις, Ίωνες φυσικούς και ανθρωπολογία. Νέος περπάτησε για μια στιγμή, στην Ανω Ενγκαντίν και στο κάστρο του Εζέ. Στα πάρεργά του ασχολήθηκε με τους κήπους και με τον ουρανό, με τάξη και με κλιτότητα, και στο μέτρο του ανθρώπου.

Το ερώτημα που του τέθηκε στο δρόμο, κάτι σαν το αίνιγμα της Σφίγγας στις Θήβες, εστάθηκε το ακόλουθο: - Καθώς κοιτάς το μηδέν στα μάτια δύνεσαι να μην αποκαρτερήσεις; Αποκρίθηκε: - Ναι.»

Για τους Ελληνες...

«Είμαστε ένας λαός χωρίς ταυτότητα. Με μια ιστορία που ο ίδιος τη νομίζει λαμπρή. Και απορεί, πώς και δεν πέφτουν οι ξένοι ξεροί μπροστά στο μεγαλείο της. Οι ξένοι όμως, σαν συλλογιούνται την ελληνική ιστορία, την αρχαία εννοώ, γιατί για τη νέα δεν έχουν ακούσει, και βάλουν απέναντι της εμάς τους Νεοέλληνες, φέρνουν στο μυαλό τους άλλες παραστάσεις. Φέρνουν στο μυαλό τους κάποιους καμηλιέρηδες που περπατούν στο Καρνάκ και στη Γκίζα.Τι σχέση ημπορεί να 'χουν, συλλογιούνται, ετούτοι οι φελλάχοι του Μισιριού σήμερα με τους αρχαίους Φαραώ, και το βασιλικό ήθος των πυραμίδων τους;»

«Τα πάθη μοιάζουν με το θάνατο...»
«Γιατί τι είναι ο άνθρωπος χωρίς τα πάθη; Χωρίς τα πάθη του ο άνθρωπος είναι δρομέας κουτσοπόδης και δισκοβόλος κουλός. Είναι Κικέρωνας με κομμένη γλώσσα, ναυτικός χωρίς τη θάλασσα, ένας επιβήτορας ευνουχισμένος. Τα πάθη μας ξεσηκώνουν το μεγαλουργό βούρλισμα της δημιουργίας*. Και κάνουν την κούκλα γυναίκα, και το γεφύρι πέρασμα, και τον καλόγερο Παπαφλέσσα. Τα πάθη μοιάζουν με το θάνατο, που ‘ναι το δώρο της ζωής και το μυστικό της. Αλλίμονο αν φύγει ο θάνατος από μέσα μας. Ξέρετε γιατί δεν πεθαίνουν τα πτώματα; Γιατί ο θάνατος έφυγε από μέσα τους...», έγραψε στο «Πολυχρόνιο, Στοά και Ρώμη».

Ο επίλογος:

«Φεύγω αυτοθέλητα και η τελευταία μου πράξη έχει το νόημα της διαμαρτύρησης για το κακό που ετοιμάζουμε εμείς οι ενήλικοι στις αθώες νέες γενεές που έρχονται» (Το τελευταίο γράμμα στη Διοτίμα»).

Ακούστε μερικές ομιλίες του:

-Στις 13 Μαϊου 1998 (λίγες ημέρες πριν εξαφανιστεί) ομιλία του στο Μαράσλειο Διδασκαλείο:

-Στις 27 Μαϊου 1998 δίνει το τελευταίο του μάθημα:

-Μάϊος 1995. Λιαντίνης: «Η Ομορφιά σκοτώνει»:

-Δ.Λιαντίνης: «Ο έρωτας είναι γνώση»:

-Δ.Λιαντίνης: «Η ετυμολογία της λέξης άνθρωπος»:

-Τρελός ή Νεκρός:

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Δημήτρη Αλικάκου ο οποίος έχει πραγματοποιήσει πολυετή έρευνα για τη ζωή, το έργο, αλλά και τον θάνατο του Δ.Λιαντίνη: www.liantinis.org.

Η σύζυγός του Δημήτρη Λιαντίνη, καθηγήτρια Νικολίτσα Γεωργοπούλου, έχει δημιουργήσει την σελίδα: www.liantinis.gr