Έρευνα σοκ: Κάθε μέρα και μία αυτοκτονία. Τι συμβαίνει;

Από την πρώτη στιγμή που η οικονομική κρίση χτύπησε την χώρα, τα ποσοστά αυτοκτονιών παρουσίασαν μία απότομη αύξηση με τους περισσότερους αυτόχειρες να είναι άντρες. Τις περιόδους εφαρμογής σκληρών μέτρων λιτότητας, υπήρχαν ακόμη και ισχυροί θεσμικοί παράγοντες της προηγούμενης κυβέρνησης οι οποίοι ως... ειδικοί επιστήμονες προσπαθούσαν να πείσουν πως οι αυτοκτονίες ουδεμία σχέση έχουν με την οικονομική κρίση.

Δυστυχώς, η επιστημονική πραγματικότητα τους διέψευσε κατηγορηματικά. Εκατοντάδες είναι οι ακαδημαϊκές αναφορές που συσχετίζουν την οικονομική κρίση και τα αυστηρά μέτρα λιτότητας με την δραματική αύξηση των αυτοκτονιών.

Ομως, μία από τις μελέτες που συσχετίζουν μήνα-μήνα τον αντίκτυπο της οικονομικής λιτότητας με τις αυτοκτονίες στην Ελλάδα, είναι αρκετά αποκαλυπτική και ενδιαφέρουσα. Οι συντάκτες ερευνητές της μελέτης (Βρανάς, Καστανάκη, Μιχαλοδημητράκης, Τζούγας,Κρανιώτη, Θεοδωράκης, Carr και Wiebel), έχουν ερευνήσει τις αυτοκτονίες την τελευταία 30ετία στη χώρα μας. Και είναι η πρώτη «εθνική ανάλυση» των αυτοκτονιών με βάση μηνιαία στοιχεία και την αντιστοίχηση τους με την εφαρμογή των μέτρων λιτότητας.

Αυτή η έρευνα δεν έχει μόνον αρκετούς αποδέκτες, αλλά στέλνει και πολλά μηνύματα. Ενα από τα οποία είναι πως η εξέταση για εφαρμογή μελλοντικών μέτρων λιτότητας δε θα πρέπει να αφήνει απ’ έξω έναν σημαντικό παράγοντα: την επίπτωσή τους και τις ακούσιες συνέπειες τους στην ψυχική υγεία του πληθυσμού.

Οι σκληρότεροι μήνες της 30ετίας

Τα τελευταία τριάντα χρόνια στην Ελλάδα αυτοκτόνησαν συνολικά 11.505 πολίτες (9079 άνδρες και 2426 γυναίκες). Αυτά είναι επίσημα στοιχεία. Αρκεί, βεβαίως, να λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι ένα μεγάλο ποσοστό αυτοκτονιών δεν καταγράφονται στο νοσοκομείο ως αυτοκτονίες, αλλά ως ατυχήματα. Κι αυτό έχει τη σημασία του.

Η μετάβαση σε νέα σκληρά μέτρα λιτότητας τον Ιούνιο του 2011, σηματοδότησε την έναρξη ενός νέου κύματος αυτοκτονιών με δραματική αύξηση στα ποσοστά κατά 35,7%. Ο προηγούμενος σημαντικός σταθμός ήταν ο Οκτώβριος του 2008. Ηταν η έναρξη της ελληνικής οικονομικής κρίσης. Εκείνον το μήνα, λοιπόν, τα ποσοστά αυτοκτονιών στη χώρα μας, παρουσίασαν αύξηση κατά 13,1%.

Πάμε, όμως, στο 2012.

Ο μήνας με τις περισσότερες αυτοκτονίες, είναι ο Ιούλιος του 2012 με 64 αυτοκτονίες και ακολουθεί ο Μάιος της ίδιας χρονιάς με 62 αυτοκτονίες. Ο μήνας με τις λιγότερες αυτοκτονίες ήταν ο Φεβρουάριος του 1983 (14 αυτοκτονίες) και ο Νοέμβριος του 1999.

Ενδεικτικά αναφέρουμε, πάντως, ότι ο μόνος μήνας της 30ετίας όπου το ποσοστό αυτοκτονιών εμφανίζει αρνητικό πρόσημο, είναι ο Ιανουάριος του 2002. Εκείνον τον Γενάρη όπου η χώρα μας μπαίνει στο ευρώ, παρατηρείται προσωρινή μείωση στις αυτοκτονίες των ανδρών σε ποσοστό 27,1%.

Η τοξική οικονομική καθημερινότητα έχει επιβαρύνει σημαντικό μέρος του πληθυσμού όχι μόνον της χώρας μας, αλλά και το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι από το 2000 έως το 2008 ο δείκτης των αυτοκτονιών στην ΕΕ εμφάνισε αύξηση κατά 1,9%. Ειδικά για την περίοδο από το 2009, οπότε και ο δείκτης ανεργίας στην Ευρώπη ενισχύθηκε σημαντικά, ανάλογη πορεία ακολουθούν και τα ποσοστά αυτοκτονιών.

Τέλη του 2014, για 10.000 αυτοκτονίες στην ΕΕ, ενοχοποιήθηκε η οικονομική κρίση και τα σκληρά μέτρα λιτότητας.